Роль гестагенів у лікуванні ендометріозу

Основний зміст сторінки статті

Н.Я. Жилка
О.С. Щербінська

Анотація

За світовими оцінками, поширеність ендометріозу коливається від 2 до 10% серед загального жіночого населення і до 50% – серед жінок із безпліддям. Тому принаймні у 190 млн жінок і дівчат-підлітків у всьому світі діагностовано це захворювання.
Ендометріоз, за доказовими даними, може виснажувати жінку фізично та емоційно, тим самим значно знижуючи якість її життя. Зокрема, больові симптоми впливають на якість життя, а також на низку видів діяльності та життєвих сфер, включаючи фізичне функціонування, повсякденну діяльність і соціальне життя, освіту та роботу, секс, інтимні відносини та інтимне партнерство, а також психічне здоров’я та емоційне благополуччя.
Дана патологія часто супроводжується безпліддям. Ендометріоз має соціальне значення у цілому, наприклад, через прямі та непрямі витрати на охорону здоров’я, які можна порівняти з іншими поширеними захворюваннями, такими, як цукровий діабет 2-го типу, ревматоїдний артрит і хвороба Крона.
Патогенез ендометріозу спонукає вчених до пошуку нових методів консервативного лікування. Одним із сучасних засобів, що дозволяють розширити клінічні можливості впливу на ендометріоз, є препарат з класу дієногесту. Значним чином на прихильність у спеціалістів щодо застосування дієногесту впливає розуміння його фармакокінетики. Після перорального вживання дієногест швидко і повністю всмоктується. Максимальна концентрація у сироватці крові досягається упродовж 1,5 години після одноразового перорального вживання і становить 47 нг/мл.
Біодоступність дієногесту досить висока і становить приблизно 91%. Його фармакокінетика залежить від дози у діапазоні доз 1–8 мг. Дієногест у дозі 2 мг/добу є ефективною альтернативою хірургічному втручанню для тривалого лікування ендометріозу, що добре переноситься і має низку важливих переваг перед комбінованими оральними контрацептивами. Крім того, наявні дані свідчать про те, що пацієнтки готові до можливих нерегулярних кровотеч, які часто виникають за вживання 2 мг дієногесту, оскільки препарат зменшує больові прояви ендометріозу.
У клінічній практиці важливими компонентами лікувальної тактики є консультування пацієнток щодо очікуваних побічних ефектів, оцінювання ефективності та безпеки кожного терапевтичного підходу і дотримання наявних рекомендацій стосовно надання індивідуальної допомоги відповідно до потреб та побажань кожної жінки. Отже, дієногест належить до стандарту лікування ендометріозу, входить до національних та світових клінічних протоколів як препарат першої лінії його лікування.

Блок інформації про статтю

Як цитувати
Жилка, Н., & Щербінська, О. (2023). Роль гестагенів у лікуванні ендометріозу. Репродуктивне здоров’я жінки, (8), 47–54. https://doi.org/10.30841/2708-8731.8.2023.297794
Номер
Розділ
ГІНЕКОЛОГІЯ
Біографії авторів

Н.Я. Жилка, Національний університет охорони здоров’я України імені П. Л. Шупика, м. Київ

Доктор мед. наук, проф., кафедра акушерства, гінекології та перинатології

О.С. Щербінська, Національний університет охорони здоров’я України імені П. Л. Шупика, м. Київ

Доктор мед. наук, доц., проф., кафедра акушерства, гінекології та медицини плода

Посилання

Kim MR, Chapron C, Römer T, Aguilar A, Chalermchockcharoenkit A, Chatterjee S, et al. Clinical Diagnosis and Early Medical Management for Endometriosis: Consensus from Asian Expert Group. Healthcare (Basel). 2022;10(12):2515. doi: 10.3390/healthcare10122515.

Gladchuk IZ, Rozhkovska NM, Sytnikova VO. Features of the clinical course and pathomorphological picture of ovarian endometriosis and adenomyosis in women of reproductive age. Reprod Endocrinol. 2022;65(3):87-92.

Medvedev MV, Pokrovenko DA. A modern view of the etiology, pathogenesis and diagnostic possibilities of external genital endometriosis (literature review). Med Perspectives. 2019;24(1):21-30.

Ministry of Health of Ukraine. On the approval of the unified clinical protocol of primary, secondary (specialized) and tertiary (highly specialized) medical care «Tactics of management of patients with genital endometriosis». Order No. 319. 2016 April 04. Kyiv: State Expert Center; 2016. 41 p.

Dolińska W, Draper H, Othman L, Thompson C, Girvan S, Cunningham K, et al. Accuracy and utility of blood and urine biomarkers for the noninvasive diagnosis of endometriosis: a systematic literature review and meta-analysis. Fertil Steril Rev. 2023;4(2):116-30. doi: 10.1016/j.xfnr.2022.12.001.

Zondervan KT, Becker CM, Missmer SA. Endometriosis. N Engl J Med. 2020;382(13):1244-56. doi: 10.1056/NEJMra1810764.

Eisenberg VH, Weil C, Chodick G, Shalev V. Epidemiology of endometriosis: a large population-based database study from a healthcare provider with 2 million members. BJOG. 2018;125(1):55-62. doi: 10.1111/1471-0528.14711.

Chauvet P, Guiguet-Auclair C, Comptour A, Denouël A, Gerbaud L, Canis M, et al. Feelings and expectations in endometriosis: Analysis of open comments from a cohort of endometriosis patients. J Gynecol Obstet Hum Reprod. 2018;47(7):281-7. doi: 10.1016/j.jogoh.2018.05.010.

Ramin-Wright A, Schwartz ASK, Geraedts K, Rauchfuss M, Wölfler MM, Haeberlin F, et al. Fatigue - a symptom in endometriosis. Hum Reprod. 2018;33(8):1459-65. doi: 10.1093/humrep/dey115.

Zondervan KT, Becker CM, Koga K, Missmer SA, Taylor RN, Viganò P. Endometriosis. Nat Rev Dis Primers. 2018;4(1):9. doi: 10.1038/s41572-018-0008-5.

European Society of Human Reproduction and Embryology. ESHRE Guideline Endometriosis [Internet]. ESHRE. 2022. 192 p. Available on: https://www.eshre. eu/Guideline/Endometriosis.

National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Endometriosis: diagnosis and management [Internet]. London: NICE; 2017. Available from: https://www.nice.org.uk/guidance/ng73.

Hirsch M, Begum MR, Paniz E, Barker C, Davis CJ, Duffy JMN. Diagnosis and management of endometriosis: a systematic review of international and national guidelines. BJOG. 2018;125(5):556-64. doi: 10.1111/1471-0528.14838.

Ferrero S, Evangelisti G, Barra F. Current and emerging treatment options for endometriosis. Expert Opin Pharmacother. 2018;19(10):1109-25. doi: 10.1080/14656566.2018.1494154.

Murji A, Biberoğlu K, Leng J, Mueller MD, Römer T, Vignali M, et al. Use of dienogest in endometriosis: a narrative literature review and expert commentary. Curr Med Res Opin. 2020;36(5):895-907. doi: 10.1080/03007995.2020.1744120.

Paulo Leonardo-Pinto J, Laguna Benetti-Pinto C, Angerame YD. When Solving Dyspareunia Is Not Enough to Restore Sexual Function in Women With Deep Infiltrating Endometriosis Treated With Dienogest. J Sex Marital Ther. 2019;45(1):44-9. doi: 10.1080/0092623X.2018.1474411.

Barra F, Scala C, Ferrero S. Current understanding on pharmacokinetics, clinical efficacy and safety of progestins for treating pain associated to endometriosis. Expert Opin Drug Metab Toxicol. 2018;14(4):399-415. doi: 10.1080/17425255.2018.1461840.

Zheng Y, Ma R, Xu H, Wang L, Zhang L, Mao H, et al. Efficacy and safety of different subsequent therapies after fertility preserving surgery for endometriosis: A systematic review and network meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2023;102(31):e34496. doi: 10.1097/MD.0000000000034496.

Ceccaroni M, Clarizia R, Liverani S, Donati A, Ceccarello M, Manzone M, et al. Dienogest vs GnRH agonists as postoperative therapy after laparoscopic eradication of deep infiltrating endometriosis with bowel and parametrial surgery: a randomized controlled trial. Gynecol Endocrinol. 2021;37(10):930-3. doi: 10.1080/09513590.2021.1929151.

Mehdizadeh KA, Niakan G, Ebrahimpour M, Allahqoli L, Hassanlouei B, Gitas G, et al. A randomized, double-blind, placebo-controlled pilot study of the comparative effects of dienogest and the combined oral contraceptive pill in women with endometriosis. Int J Gynaecol Obstet. 2022;156(1):124-32. doi: 10.1002/ijgo.13677.

Zhou Y. Clinical efficacy of levonorgestrel intrauterine device in the treatment of endometriosis after laparoscopic surgery. Chin J Clin Med. 2018;46:39-43.

Niu H, Hou B, Wei J. Clinical efficacy of levonorgestrel-releasing intrauterine system in the treatment of endometriosis. Mod Med Hyg. 2018;34:415-7.

Dong X, Huang DM, Wang WL. Treatment of stage III/IV endometriosis with levonorgestrel intrauterine system combined with laparoscopy. Chin J Fam Plann. 2021;29:1114-6.

Li WM. Clinical analysis of dienogest combined with laparoscopic surgery in the treatment of moderate to severe endometriosis with infertility. Jiangxi Med. 2021;56:1047-55.

Huang ZQ, Huang XQ, Lin YQ. Effect of laparoscopic surgery combined with gonadotropin-releasing hormone agonist in the treatment of endometriosis. Pract Gynecol Endocr Electron J. 2021;8:18-21.

Sun M, Yang Z, Ruiqin LI. Clinical efficacy of laparoscopic surgery combined with triptorelin in the treatment of endometriosis and its effect on pregnancy rate. J Clin Psychosom Dis. 2021;28:40-4.

Vizzielli G, Cosentino F, Raimondo D, Turco LC, Vargiu V, Iodice R, et al. Real three-dimensional approach vs two-dimensional camera with and without real-time near-infrared imaging with indocyanine green for detection of endometriosis: A case-control study. Acta Obstet Gynecol Scand. 2020;99(10):1330-8. doi: 10.1111/aogs.13866.

Barra F, Scala C, Leone RMU, Ferrero S. Long-Term Administration of Dienogest for the Treatment of Pain and Intestinal Symptoms in Patients with Rectosigmoid Endometriosis. J Clin Med. 2020;9(1):154. doi: 10.3390/jcm9010154.

Ministry of Health of Ukraine. On state registration (re-registration) of medicinal products (medical immunobiological preparations) and amendments to registration materials. VIGEST-KV (VIGEST-KV) [Internet]. Order No. 360. 2022 Feb 23. Available from: https://www.dec.gov.ua/materials/nakaz-moz-ukrayiny-vid-23-lyutogo-2022-r-%E2%84%96360/.

Wu Q, Lian Y, Chen L, Yu Y, Lin T. Alleviation of Symptoms and Improvement of Endometrial Receptivity Following Laparoscopic Adenomyoma Excision and Secondary Therapy with the Levonorgestrel-releasing Intrauterine System. Reprod Sci. 2020;27(6):1259-65. doi: 10.1007/s43032-019-00130-4.

Caruso S, Iraci M, Cianci S, Vitale SG, Fava V, Cianci A. Effects of long-term treatment with Dienogest on the quality of life and sexual function of women affected by endometriosis-associated pelvic pain. J Pain Res. 2019;12:2371-8. doi: 10.2147/JPR.S207599.

Lee SR, Yi KW, Song JY, Seo SK, Lee DY, Cho S, et al. Efficacy and Safety of Long-Term Use of Dienogest in Women With Ovarian Endometrioma. Reprod Sci. 2018;25(3):341-6. doi: 10.1177/1933719117725820.

Chandra A, Rho AM, Jeong K, Yu T, Jeon JH, Park SY, et al. Clinical experience of long-term use of dienogest after surgery for ovarian endometrioma. Obstet Gynecol Sci. 2018;61(1):111-7. doi: 10.5468/ogs.2018.61.1.111.

Römer T. Long-term treatment of endometriosis with dienogest: retrospective analysis of efficacy and safety in clinical practice. Arch Gynecol Obstet. 2018;298(4):747-53. doi: 10.1007/s00404-018-4864-8.

Liki control. Instructions for medical treatment of the medical device VIGEST-KV (VIGEST-KV)” [Internet]. 2022. Available from: https://likicontrol.com.ua/.

Kvaskoff M, Mahamat-Saleh Y, Farland LV, Shigesi N, Terry KL, Harris HR, et al. Endometriosis and cancer: a systematic review and meta-analysis. Hum Reprod Update. 2021;27(2):393-420. doi: 10.1093/humupd/dmaa045.

Lac V, Nazeran TM, Tessier-Cloutier B, Aguirre-Hernandez R, Albert A, Lum A, et al. Oncogenic mutations in histologically normal endometrium: the new normal? J Pathol. 2019;249(2):173-81. doi: 10.1002/path.5314.

Mørch LS, Skovlund CW, Hannaford PC, Iversen L, Fielding S, Lidegaard Ø. Contemporary Hormonal Contraception and the Risk of Breast Cancer. N Engl J Med. 2017;377(23):2228-39. doi: 10.1056/NEJMoa1700732.

Yong PJ, Talhouk A, Anglesio MS. Somatic Genomic Events in Endometriosis: Review of the Literature and Approach to Phenotyping. Reprod Sci. 2021;28(10):2743-57. doi: 10.1007/s43032-020-00451-9.

Kvaskoff M, Mahamat-Saleh Y, Farland LV, Shigesi N, Terry KL, Harris HR, et al. Endometriosis and cancer: a systematic review and meta-analysis. Human Reprod Update. 2021;27(2):393-420. doi: 10.1093/humupd/dmaa045.